یادداشت| دانشگاه آزاد اسلامی، مقوم عدالت آموزشی و امنیت سیاسی

گروه دانشگاه خبرگزاری آنا، دانشگاه آزاد اسلامی به‌عنوان یکی از دستاوردهای مهم و بزرگ انقلاب اسلامی، بهترین مصداق اصل ۴۴ قانون اساسی بوده است. این دانشگاه در حالی برای ورود به چهل‌سالگی آماده می‌شود که توانسته با اجرای برنامه‌هایی مؤثر و مورد تأیید مقام معظم رهبری در حوزه نوآوری و تأثیر فناورانه، حوزه پژوهش و تولیدات علمی با طرح پایش آزاد و غیره گام‌های بلندی در راستای اعتلای کشور بردارد.

امنیت از مقوله‌های اساسی است و وجود آن در تمام ابعاد زندگی بشری به نحوی ملموس و مؤثر، احساس می‌شود؛ اساسی‌ترین انگیزه زندگی جمعی و مدنی انسان را ضرورت تأمین امنیت است. از گذشته‌های دور تاکنون، کارکرد اصلی اجتماعات و دولت‌ها، تأمین امنیت مردم و صیانت از آنان در مقابل خطرات داخلی و خارجی و هم‌چنین نهادینه کردن آن، بوده است.

البته موضوع امنیت از لحاظ سطوح به امنیت فردی، گروهی، ملی و بین‌المللی تقسیم شده و ابعاد متنوع فردی، اجتماعی، سیاسی، نظامی، اقتصادی، حقوقی، فرهنگی و غیره را در برمی‌گیرد. متغیر امنیت سیاسی یکی از ابعاد مهم این امر محسوب می‌شود. و به معنی تأمین آرامش لازم توسط حاکمیت هر کشور برای شهروندان، از راه مقابله با تهدیدات مختلف خارجی و نیز تضمین حقوق سیاسی آنان برای مشارکت در تعیین سرنوشت اجتماعی و سیاسی است.

از مهم‌ترین مسائلی که مستقیماً بر امنیت سیاسی جامعه تأثیرگذار است، نحوه توزیع قدرت و شکل رژیم سیاسی حاکم است. آینده هر کشوری ناشی از موافقت عمومی، تصمیم حاکمان، نخبگان و دانش‌آموختگان دانشگاهی برای پیشرفت و عدالت توأم است و در بستر امنیت سیاسی و روانی شهروندان به دست می‌آید.

البته مشارکت سیاسی مهم‌ترین مطالبه دانشجویی کشور است و دانشگاه‌ها و به‌طور خاص دانشگاه آزاد اسلامی مستقل از جامعه نیست و ضمن تأثیرپذیری از نظام سیاسی، توانایی مهمی در تأثیرگذاری بخش‌های مختلف آن دارد.

با تغییر نسل‌های دانشگاه‌ها امروز نقش دانشگاه و دانشجو توسعه یافته و متنوع‌تر شده است در این میان دانشجویان برای سامان دادن به مدیریت نظام اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و کار آیی مؤثر همراه با کسب دانش‌های روز باید از نزدیک با مشکلات اجتماعی جامعه خود آشنا شوند و عملاً مسائل را شناسایی کنند.

راه رسیدن به این مقصود، حضور و مشارکت فعال دانشجو در اجتماع است و در صورت آگاهی از مناسبات فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و احساس مسئولیت برای هدایت جامعه و انسان محقق می‌شود. البته یافتن راه درمان دردها با کمک گرفتن از آموخته‌ها، تجربه‌های نظری و علمی برای دانشجو میسر می‌شود.

دانشگاه آزاد اسلامی تاکنون توانسته با طرح و تدوین سیاست‌ها و برنامه‌های نوین و همچنین با تحقق بخشیدن به برنامه‌ها و فعالیت‌های جامع و فراگیر خود، در راستای رشد و توسعهٔ پایدار و نیز حفظ امنیت سیاسی و اجتماعی؛ گام‌هایی اساسی بر دارد.

با نگاهی اجمالی به سیاست‌ها و کارکردهای دانشگاه آزاد اسلامی در تعیین و تبیین شاخص‌های اساسی راهبرد توسعهٔ امنیت سیاسی، مشاهده می‌شود این دانشگاه از چه اهمیت ارزشمندی برخوردار است.دانشگاه آزاد اسلامی علاوه بر همه مراکز استان‌ها و شهرستان‌ها، بسیاری از بخش‌های مهم جغرافیایی کشور را تحت پوشش خود قرار داده است.

البته این امر دلیلی در ایجاد برابری آموزش و نیز دسترسی آسان به تحصیلات عالیه است. نمی‌توان شهری را مثال زد که در آن دانشگاه آزاد اسلامی فعالیت نکند. ۳۲۰ واحد و مرکز در بیش از ۲۵۰ نقطه کشور به‌خصوص نقاط محروم، شعار یونسکو مبنی بر آموزش عالی برای همگان و رقابتی کردن آموزش عالی کشور محقق کرده‌اند.

فعالیت دانشگاه آزاد اسلامی با شبکه‌ای گسترده و متراکم در سطح کشور، فراسوی مرزها و هر جا که حضور یافته، منشأ تحولات وسیعی است. فعالیت واحدهای این دانشگاه در کشور، شکوفایی فرهنگی، توسعه هنجارهای اجتماعی، بومی‌سازی علم و فرهنگ یادگیری دانش، مهارت‌های فردی و اجتماعی، جامعه‌پذیری، رفع انحصار آموزشی و کاهش رکود اقتصادی، کارآفرینی، تقویت رقابت سالم و ایجاد انگیزه‌های متعالی را در مناطق مختلف به دنبال داشته است.

مؤلفه‌های مؤثر دانشگاه آزاد اسلامی در ثبات و امنیت، شامل همگرایی میان خرده فرهنگ‌های گوناگون، مشارکت سیاسی در انتخابات و آموزش مدنی است. در این میان، اهمیت نخبگان، نظام سیاسی و مردم از همه ضروری‌تر به نظر می‌رسد زیرا رشد و تربیت نخبگان، جامعه سیاسی را هدایت خواهد کرد و در این راستا مشارکت سیاسی آگاهانه، رعایت حقوق متقابل نخبگان و نظام سیاسی، توسعه انسانی از طریق ارتقا سطح فرهنگ افراد و آزادی سیاسی از مهم‌ترین عوامل در ایجاد امنیت و ثبات سیاسی در کشور است.

نقش تشکل‌های دانشجویی در آگاهی بخشی سیاسی دانشجویان و توضیح شبکه عظیم تشکل‌های دانشجویی و اساتید در دانشگاه آزاد اسلامی، وجود این تشکل‌ها در ایجاد فضای باز سیاسی در جامعه مؤثر است. دانشگاه آزاد اسلامی با بیش از ۳۱۰ تشکل اسلامی سیاسی (۲۰۰ تشکل دانشجویی و ۱۱۰ تشکل اساتید)، ۳۷۰ نشریه تشکل‌های سیاسی، بالغ‌بر ۱۶۴ هزار نفر عضو تشکل‌های دانشجویی و ۳۰ هزار نفر عضو تشکل‌های اساتیدی و داشتن چهار اتحادیه بزرگ تشکل‌های اسلامی، سیاسی و بالغ‌ بر ۳۰۰ هزار نفر عضو دانشجوی بسیجی و همچنین ۳۲۰ هیئت مذهبی، فضای فعالیت‌های بازی را فراهم آورده و آینده امیدبخشی را ایجاد کرده است.

علاوه بر این، دانشگاه‌ها به‌عنوان اصلی‌ترین تولیدکننده سرمایه انسانی در یک جامعه، مبتنی بر تولید علم و دانش هستند و دانشگاه آزاد اسلامی از ابتدای راه‌اندازی در سال ۱۳۶۱ تاکنون در این زمینه نقشی محوری داشته است. گستردگی این دانشگاه، مانع خروج سرمایه، مهاجرت نخبگان و نیروی انسانی جوان به خارج از کشور شد و با ایجاد زیرساخت‌های نسبی و آماده‌سازی منابع انسانی، ظرفیت تولید و نهادینه کردن سیستم ابداعات ملی را افزایش داد و یکی از ارکان اصلی رشد کشور بوده است.

با توجه به اینکه کشور ما زیرساخت لازم را با کمک آموزش عالی و بالأخص دانشگاه آزاد اسلامی کسب کرده، امنیت سیاسی جمهوری اسلامی ایران نیز به همین سبب ارتقا یافته است.

*لاله قلی‌پور، دانشجوی دکتری تخصصی سیاست‌گذاری عمومی

انتهای پیام/4167